Odun sobalarına ve şöminelere dikkat

Kış aylarında, toplumun bir kesimi odun sobaları veya şöminelerle ısınmayı tercih eder. Bunun iki sebebi vardır; Yüksek gelirli kesim için odun sobaları ve şömineler sadece ısıtma maksadıyla değil odanın ambiyansını değiştiren bir ev eşyası olarak da kullanılmaktadır. Dar gelirli kesim için ise daha ucuz bir ısınma yöntemi olduğu için odun sobaları tercih edilmektedir. Islak odun, boyalı/cilalı tahta veya benzeri her türlü atık yakılmasıyla meydana gelen duman hem toplum sağlığını tehdit eder hem de hava kalitesini düşürür. Duman nedeniyle astım ve solumum yolu rahatsızlıkları artar. Kapalı mekânlarda ateş yakma, ayrıca yangın ve zehirlenme riskini artırmaktadır. Bu problemlerin azaltılmasıyla ilgili olarak önerilerimiz aşağıdaki gibidir;

Elektrik ve gaz fiyatlarının ucuzlatılması: Bu tedbir ülkenin genel enerji politikasıyla ilgilidir. Merkezi hükümet sadece ekonomik mantıkla değil çevre koruma mantığıyla da elektrik ve gaz fiyatlarının düşürülmesine yönelik tedbirler almalıdır. Bu konuda alınacak her türlü tedbirler desteklenmelidir.

Yüksek gelir sınıfındaki hanelerde şömine vergisi: Çevre ve kava kalitesinin korunmasıyla ilgili olarak belediyelere ciddi görevler düşmektedir. Yüksek gelir sınıfındaki haneler, şömine veya odun sobası kullanıyorlarsa imar izni esnasında ve sonrasında belediyeler tarafından ekstra olarak vergilendirilmelidir. Belediyeler Yasası bu kapsamda değiştirilerek Belediyelere vergilendirme konusunda yetki verilmelidir.

Denetim ve Ceza: Kâğıt, plastik, kumaş, boya, cila, koruyucu kimyasal veya benzeri kimyasal ürün içeren ve nemli, ıslak olan odun veya ahşap malzemeler ve benzeri katı atıkların yakılması 18/2012 Çevre Yasası 32. Maddesi ve ilgili tüzük tarafından yasaklanmıştır. Tespit edildiği takdirde cezalandırılmalıdır. Belediyeler bununla ilgili ihlalleri tespit ettiği zaman gerekli uyarıları yapmalı ve kural ihlallerini Çevre Koruma Dairesi’ne bildirmelidir. Cezalar Çevre Koruma Dairesi tarafından caydırıcı şekilde uygulanmalıdır. Dış mekân hava kirliğinin yanı sıra iç mekânlarda da sigara içme yasağının sıkı biçimde uygulanmasına dikkat etmek gerekmektedir. Ne yazık ki özellikle kış aylarında insanların akşam vakitlerini geçirdikleri bar, restoran, meyhane gibi kapalı veya yarı kapalı iç mekânlarda sigara içilmesini yasaklayan yasamız olmasına rağmen sigara içilmesine işletmeler tarafından izin verilmektedir ve devlet de buna göz yummaktadır. İç mekânlarda insanların saatlerce maruz kaldığı kirletici konsantrasyonlarının dış mekân hava kalitesinden daha çok insan sağlığına zarar verdiği bilinmektedir.

Eğitim: Özellikle dar gelirli hanelerde veya bölgelerde, mutlaka yıllık olarak odun sobası kullanımıyla ilgili güvenlik eğitimleri verilmeli, uyarıcı ve eğitici broşüler dağıtılmalı ve denetim yapılmalıdır. Çevre Koruma Dairesi, Belediyeler ve İtfaiye örgütleri bu konuda işbirliği yapmalı, gerekli görüldüğü durumlarda hane bazında denetimler yapılarak güvensiz olduğu tespit edilen sobalarla ilgili işlem yapılmalıdır.

Ölçme, değerlendirme ve şeffaflık: Çevre Koruma Dairesi hava kirliliği ile ilgili olarak çeşitli istasyonlarda elde ettiği veriler güncel olarak yazılı ve görsel medya aracılığıyla toplumla paylaşılmalıdır. Eşik değerlerin aşılması durumunda gerekli uyarılar yapılmalıdır.